نام انگلیسی : ZINNIA ELEGANS
خانواده : ASTERACEAE – کاسنی
بومی : مکزیک
گل آهار از جنس Zinnia بومی صحرای گیاهان وحشی در مکزیک بوده و این گونه(الگانس) معروف تر و شناخته شده تر از سایرین میباشد. رنگ گل آن بسیار گسترده از رنگ سفید ، کرم ، زرد ، سبز ، پرتقالی ،صورتی ، قرمز ، برنزی ، نارنجی ، خرمایی ، بنفش ، ارغوانی و یاسی است و بعضی از آنها راه راه و خالدار میباشند.
گل آهار بسیار زیباست و در باغهای قدیمی بسیار از آن استفاده می‌شده است.به علت رشد زیاد آهار، از زمان کاشت بذر تا گلدهی آن ۱.۵ تا ۲ ماه طول می کشد. گرمای تابسان گلدهی آنرا متوقف نکرده و مرتب گل های جدید را روی آن می توان مشاهده کرد. بدین ترتیب در تمام مدت تابستان و نیمی از پائیز گلدهی دارد.
برخی از گونه های معروف این گیاه عبارتند از :
Zinnia eleganse مترادف با Z.violacea در زبان انگلیسی با نام common zinnia و همچنین youth and old age می شناسند و از جمله محبوبترین و متداولترین این گیاهان به شمار می روند. نمونه های وحشی این گیاه به ارتفاع حدود ۳۰ سانیتمتر می رسند اما ارقام مختلفی که نتیجه اصلاح نژاد این گیاه هستند از کوتاه قامت یعنی با ارتفاع ۱۵ سانتیمتر تا بلند قامت یعنی ارتفاع ۹۰ سانیتمتر متغیر هستند.
همچنین نمونه های وحشی گلهایی کوچک به قطر حدود ۵ سانتیمتر و نمونه های اصلاح شده گلهایی با قطر بیشتری دارند و رنگبندی گل و حتی شکل گبرگها در این نمونه ها بسیار متنوع است.حتی نمونه هایی وجود دارند که بسیار شبیه گل کوکب هستند تا آهار. حتی دلیل شکل خاص گلها ، نمونه های این گونه را گاهی در دو گروه قرار می دهند یکی شبیه کوکب و دیگری شبیه کاکتوس.
Zinnia angustifolia گیاهی بسیار آسان رشد و با عادت رشدی شبه خزندگی است که به خوبی زمین را می پوشاند و شرایط گرم و همچنین بیماری کپک پودری را که اغلب گونه های این گیاه به آن حساس هستند را بیش از دیگران تحمل می کند. البته گلهای این گیاه معمولاً کم پر است و تنوع کمتری در طیف رنگی گلهای آن وجود دارد و اغلب در مایه های سفید ، نارنجی و زرد وجود دارد.
Zinnia grandifolia که با نام انگلیسی Rocky Mountain Zinnia و Plain zinnia شناخته می شود که می تواند به ارتفاع حدود ۲۵ سانتیمتر نیز برسد و ساقه هایی باریک و بلند دارد و در هر ساقه ۳-۱ عدد گلهایی زرد رنگ به قطر ۲-۱ سانتیمتر وجود دارد.
استفاده به عنوان گل شاخه بریده
زمانی که آهار به منظور استفاده از گل بریده آن پرورش داده می شود باید پس از باز شدن کامل گل و در ساعت های خنک روز مانند صبح یا بعد از ظهر و زمانی که گیاهان عاری از رطوبت یا شبنم باشند برداشت شود. شاخه باید تا بیشترین طول برداشت شود اما تعداد گره کافی برای تولید دوباره گل بر روی گیاه باقی بماند.
شرایط پرورش گل آهار
آبیاری گل آهار
آهار اگرچه تا حدودی به کمبود آب مقاوم است و از بین نمی رود اما اگر سطح خاک گیاه خشک شود و گیاه پژمرده می شود و کیفیت و تعداد گلها کاهش می یابد . بخصوص اینکه در بعد از ظهرهای گرم تابستان این گیاه سریعتر از زمانی که از سایه بهره مند است پژمرده شده و باید با فواصل کوتاهتری آبیاری شود.
از طرفی وجود رطوبت پایدار و همیشگی در خاک پای گیاه به رشد و گلدهی آن بسیار کمک می کند. آبیاری بیش از اندازه نیز بخصوص اگر خاک گیاه به گونه ای باشد که آب اضافی را در خود نگهدارد و خاک به شکلی خیس و غرقابی درآید، موجب پوسیدگی ریشه و شیوع بیماری های قارچی بخصوص کپک سفید می شود.
نور مناسب گل آهار
مکانی با حدود ۸-۶ ساعت نور مستقیم آفتاب مناسب است. نور کم موجب بلند شدن و ضعیف شدن ساقه ها، تشکیل گلهایی کوچک و یا عدم شکل گیری گلها ،پریدگی رنگ برگها و همچنین شیوع بیماری قارچی بخصوص کپک سفید می شود.
شدت زیاد نور آفتاب بخصوص در زمانی که هوا گرم نیز می باشد، منجر به سوختگی نوک و حاشیه برگها، ریز شدن گلها و کوتاهی عمر گلها می شود. بنابراین اگر گیاه را در مکانی بکارید که از سایه در طی بعد از ظهر برخوردار باشد نتایج خوبی را در رشد و گلدهی بدست می آورید.
دمای مورد نیاز گل آهار
این گیاه را زمانی باید به محیط بیرون منتقل کرد که حداقل دمای شبانه حدود ۱۰ درجه سانتیگراد باشد. کاشت بذرها نیز در فضای باز در چنین شرایطی باید انجام گیرد. گیاهان بالغ دما را به خوبی تا حدود ۳۰-۲۸ درجه سانتیگراد تحمل می کنند و مشکلی برای گلدهی آنان ایجاد نمی شود.
با گرمتر شدن هوا گلدهی و همچنین قطر گلها کاهش می یابد و حتی گلدهی متوقف می شود. به همین دلیل مکان کاشت و نگهداری این گیاهان را به صورتی انتخاب کنید که در بعد از ظهر روزهای گرم تابستانی ، از سایه برخوردار بشد.
خاک مناسب گل آهار
این گیاه به خاکی با زهکش خوب نیاز دارد . وجود مواد ارگانیک به رشد این گیاه کمک می کند بنابراین در مخلوط کاشت این گیاه می توانید از خاک برگ و یا کود بسیار پوسیده دامی استفاده کنید. مثلا مخلوط خاک معمولی +خاک برگ برای کاشت این گیاه مناسب است.
اگر می خواهید که میزان بیشتری از خاک معمولی (مثلا دو قسمت) را بکار برید استفاده از شن (به میزان یک قسمت) نیز به همراه خاک برگ (به میزان یک قسمت ) موجب ارتقا شرایط زهکش بستر کاشت این گیاه می شود.
کوددهی گل آهار
در مورد کود نیز می توان در طی فصل رشد و هر ۴-۳ هفته یکبار از کود با فرمول ۱۰-۱۰-۱۰ استفاده کرد. توجه داشته باشید اگر قصد کاشت این گیاه را در گلدان دارید اولاً گلدانی را انتخاب کنید که حداقل حدود ۳۰ سانیتمتر عمق داشته باشد و همچنین اگر از گلدانهای سفالی و چوبی به جای پلاستیکی و فلزی استفاده می کنید ، گیاه را از نظر آبیاری باید بیشتر مراقبت کنید زیرا گلدانهای سفالی و چوبی نسبت به پلاستیکی و یا فلزی زودتر خشک می شوند.
تکثیر و کاشت گل آهار
این گیاه با استفاه از بذر به آسانی تکثیر می شود. حتی برخی از انواع آهار، بذرها را خود به خود بر روی خاک اطراف محل رویش خود می ریزند و در فصل رشد آینده با مناسب شدن شرایط آب و هوایی بذرها رشد کرده و گیاهان جدیدی تولید می کنند.
همچنین شما خود میتوانید در اواخر تابستان نسبت به جمع آوری بذرهای رسیده از روی گلها اقدام کنید. یکی از کارهای جالب در رابطه با کاشت آهار این است که بذرها را از اواسط بهار (البته در صورت کاشت در فضای باز) با فاصله زمانی بکارید.
این کار باعث می شود که گروه های مختلف این گیاه که از نظر مرحله رشد با یکدیگر کمی متفاوت هستند در باغچه وجود داشته باشند و به همین دلیل مدت زمان طولانی تری در باغچه خود گل داشته باشید.
عمق کاشت بذرها در حدود ۰٫۵ سانتیمتر است، بذرها را در بستر سبک همانند مخلوط خاک برگ + کوکوپیت + پرلایت و یا خاک باغچه + خاک برگ + مخلوط کوکوپیت و پرلایت بکارید. مخلوط کاشت را قبل از قرار دادن بذرها به خوبی مرطوب کنید.
بر روی بذرها نیز به ضخامت ۰٫۵ سانتیمتر خاکبرگ بریزید. البته خاکبرگ را قبل از استفاده از الکی که قطر منافذ آن زیر ۰٫۵ سانتیمتر است رد کنید تا بافتی یکنواخت و یکسان بدست آورد.
اگر در فضای بیرون اقدام به کاشت بذر این گیاه کنید از نیمه بهار تا اواخر بهار این عمل را انجام دهید. به بیان دیگر زمانی مناسب کاشت بذرهای این گیاه در فضای باز است که دمای شبانه به زیر ۱۰ درجه سانتیگراد نزول نکند.
با آمدن تابستان هوا گرمتر از آن می شود که بذرها با کیفیت مناسب سبز نکنند. اما در محیط داخل خانه می توانید از اوایل بهار نسبت به کاشت بذرها اقدام کنید. اگر بذرها را در خانه کاشته اید و قصد انتقال گیاهان جوان را به باغچه دارید زمانی این کار را انجام دهید که گیاهان جوان ۶-۴ برگ دارند و فاصله هر دو گیاه از هم را حدود ۲۰-۱۵ سانتیمتر در نظر بگیرید.
همچنین اگر بذرها را به شکل مستقیم در خاک باغچه کاشت می کنید بهتر است که خاک را تا عمق ۲۰ سانتیمتری به خوبی نرم و آماده سازی کنید. و اگر قصد نگهداری این گیاهان را در گلدان دارید بهتر است که گلدان حداقل ۳۰ سانتیمتر عمق داشته باشد. برای روزهای اولیه کاشت بذرها و برای جلوگیری از جابجایی آنان در زمان ابیاری، میتوانید از روش غبارپاشی به جای آبیاری معمولی استفاده کنید.
آفات و بیماری های گل آهار
از بیماری های مهم آهار که کشت و کار آن را محدود می کند سفیدک پودری (Eryziphe cichoracearum) می باشد. بیشترین آلودگی در اواخرتابستان و اوایل پائیز رخ میدهد. استفاده از قارچ کش به صورت پیشگیرانه می تواند در کنترل آن مؤثر باشد. Z. angustifoliaبه سفیدک مقاوم است.
قارچ های پینیوم و فیتوفتورا باعث پوسیدگی ریشه این گیاه شوند که علامت آن سیاه شدن ریشه و پایین ساقه است. در شرایط زه کشی نامطلوب همراه با آبیاری زیاد این حالت بیشتر اتفاق میافتد.
استفاده از قارچ کش های اتازول یا متالاکسیل در خاک یا محلول پاشی گیاه با Fosetyl-Alمی تواند در کنترل بوته میری و پوسیدگی ریشه ناشی از این قارچ ها مؤثر باشد.
فوزاریوم و رایزوکتونیا نیز می تواند باعث سیاه شدن ریشه و پایین ساقه و کاهش سبز شدن بذر، توقف رشد، زرد شدن، پژمردگی و مرگ گیاهان مسن تر شوند.