شیرین یا ترش، گیلاس یک میوه تابستانی محبوب در سراسر جهان است. درخت گیلاس چشم نواز و باریک، برای مناطقی با زمستان های سرد مثل اقلیم استان البرز مناسب است و نمایش خیره کننده ای از شکوفه ها در بهار و پس از آن میوه بسیار خوش طعم ایجاد می کند.
آنچه باید در مورد درخت گیلاس بدانید
ارتفاع: 10 متر(در صورتی که هرس نشده باشد)، اما به طور کلی 5-6 متر، ارقام کوتاه قد از 5/1 تا 2 متر رشد می کنند.
شاخ و برگ: برگریز.
آب و هوا: آب و هوای خنک را ترجیح می دهد، اما در آب و هوای گرم، خشک و نیمه خشک هم رشد می کند.
خاک: خاک های عمیق و با زهکشی خوب غنی شده با کمپوست و کود دامی تجزیه شده مناسب است.
موقعیت: آفتاب کامل، محافظت شده از بادهای شدید. می تواند در قسمت های سایه در مناطق گرم و خشک رشد کند.
گلدهی و میوه دهی: گل ها در بهار ظاهر می شوند و در تابستان گیلاس های خوشمزه تولید می شود.
تغذیه: مالچ با کمپوست در بهار و پاییز.
آبیاری: آبیاری منظم در طول تابستان زمانی که هوا گرم و خشک است و گیلاس میوه می دهد. از خیس کردن میوه و شاخ و برگ خودداری کنید.
شکل ظاهری و خصوصیات درخت گیلاس
گیلاس درختی بلند و باریک است. برگریز، در زمستان برگ های خود را از دست می دهد و در بهار روی ساقه های برهنه گل می دهد. شاخ و برگ بعد از گل ها ظاهر می شود و میوه ها در تابستان رشد می کنند.
کاربرد های درخت گیلاس :
گیلاس را می توان کاملاً نزدیک به هم کاشت تا یک پرچین مثمر برگریز تشکیل دهد که به نور خورشید در زمستان اجازه نفوذ دهد. مناسب برای احداث باغ در هر اندازه – حتی گلدان، بسته به گونه – گیلاس یکی از زیباترین باغ های تابستانی است.
ارقام مهم درخت گیلاس
| رقم | زمان برداشت | سال باردهی | مقاوم به |
| گیلاس پایه‌رویشی گیزلا | اوایل تا اواسط تابستان | اول | کم آبی، آفت و سرما |
| گیلاس تکدانه سیاه | تابستان(از هفته سوم خرداد) | پنجم | سرما و رطوبت |
| گیلاس خوشه‌ای | خرداد | اول | کم آبی |
| گیلاس زرد | تیر | چهارم | سرما(خاص سردسیر) |
| گیلاس صورتی | تیر | دوم | سرما(خاص سردسیر) |
محل کاشت
هنگامی که شما محل کاشت درخت گیلاس را انتخاب می کنید، باید چند نکته را در نظر بگیرید. یکی اندازه درخت است. درختان گیلاس می توانند بلند شوند (تا10 متر) و اکثر آنها دارای شاخه های گسترده ای (5/3 تا 5/4 متر) و شاخه های گسترده هستند.
این بدان معنی است که شما باید مطمئن شوید که درخت خود را به اندازه کافی دور از درختان دیگر یا گیاهان بزرگتر کاشته اید تا فضای درخت برای گسترش کامل آن فراهم شود.
نکته دیگری که باید در نظر گرفت سیستم ریشه است. اگر شما نمی خواهید ریشه ها برای هر سازه ای در باغ شما، به خصوص دیوار یا حتی خانه شما، مشکل ایجاد کنند. درختان گیلاس معمولاً سیستم ریشه ای نسبتاً کم عمقی دارند، اما به دلیل اینکه ریشه ها به دنبال اکسیژن هستند، به طور قابل توجهی به بیرون رشد می کنند.
ریشه های یک درخت گیلاس می تواند در زیر زمین در منطقه ای که حتی گسترده تر از گسترش شاخه ها است پخش شود. بنابراین هنگام انتخاب محل کاشت درخت، باید میزان گسترش درخت را هم در بالا و هم زیر زمین در نظر بگیرید.
خاک
درختان گیلاس خاکی نرم و با زهکشی خوب و کاملا حاصلخیز را ترجیح می دهند. درختان با میوه های شیرین نیاز به زهکشی بهتری دارند. وقتی درختی را می کارید، خاک باید چند روز مرطوب بماند. این باعث می شود خاک نرم و زهکشی موثری داشته باشد، و درخت آب کافی برای جذب خواهد داشت.
نور
درختان گیلاس به نور زیادی نیاز دارند، بنابراین مطمئن شوید که درخت خود را در مکانی آفتابی بکارید، جایی که حداقل 6 تا 8 ساعت در روز نور مستقیم خورشید را دریافت کنند.
نیاز آبی
هنگامی که باغ گیلاس احداث شد، به آب زیادی نیاز ندارند. با این حال، برای سال اول یا بیشتر، پس از کاشت، باید مطمئن شوید که نهال به طور منظم آبیاری می شود و خاک را مرطوب است.
هنگامی که درخت گیلاس خود را آبیاری می کنید، گسترش گسترده ریشه ها را به خاطر بسپارید و آب را فقط در اطراف تنه متمرکز نکنید. لازم نیست کل ناحیه ریشه ها را مرطوب کنید، اما سعی کنید آب کمی گسترده تر، احتمالاً تا یک متر در اطراف تنه نگه دارید.
از آنجایی که سیستم ریشه درخت گیلاس نسبتاً کم عمق است، باید بیشتر در بالای سطح آب به دنبال آب باشد، بنابراین مهم است که از بالای خاک نیز آب دریافت کند (از جمله باران و آبیاری توسط باغدار). معمولاً درختان گیلاس می توانند از منابع بیشتری در تابستان به آب دسترسی داشته باشند، بنابراین هنگام آبیاری درخت به این موضوع توجه کنید. و آبیاری بیش از نیاز درختان نباشد.
دما و رطوبت
درختان گیلاس کاملا مقاوم هستند و ارقام متفاوتی دارند و می توانند دما و شرایط آب و هوایی متفاوتی را تحمل کنند. با این حال، به طور کلی، گیلاس آب و هوای خنک تر و خشک تر را ترجیح می دهد. در واقع، بخشی از چرخه رشد آنها این است که در یک زمستان سرد یک دوره خواب را پشت سر بگذارند که در آب و هوای گرمتر و مرطوب این رشد را نخواهند دید.
حتی درختان جوان‌تر می‌توانند سرما را به خوبی تحمل کنند، اما می‌توانند به یخبندان دیررس حساس باشند. این به این دلیل است که آنها با گرم شدن هوا از دوره خواب خود خارج می شوند و برای مقابله با دمای بسیار پایین آماده نیستند.
گیلاس های شیرین بیشتر در معرض سرمازدگی دیررس هستند. اگر درختی با رسیدن سرمای دیررس شروع به جوانه زدن کرده باشد، ضربه شدیدتر از قبل از جوانه زدن به درخت وارد می شود. درختان جوان تر، از درخت خود را با استفاده از چیزی مانند پوشش درخت کرفس از سرما محافظت کنید.
چگونه درختان گیلاس را در باغ خود بکارید و پرورش دهید
همیشه حداقل دو درخت گیلاس را نزدیک به هم بکارید تا گرده افشانی و میوه دهی بهتر شود. حتی برای انواع خود گرده افشان نیز وجود درخت دیگری در نزدیکی آن سودمند است.
خاک را قبل از کاشت با کمپوست و کود دامی تجزیه شده آماده کنید. درختان با ریشه برهنه را در کاشت در زمستان با یک دیلم یا میله محکم و ثابت کنید. گیاهان گلدانی را می توان در تمام طول سال کاشت، البته باید از گرمای تابستان اجتناب شود، زیرا گیلاس در طول مدت استقرار در بستر جدید نسبت به تنش گرمایی آسیب پذیر است.
کاشت گیلاس از گلدان
قبل از آماده سازی چاله کاشت، ابتدا گلدان نهال را آبیاری کنید.
چاله ای به اندازه دو برابر عمق گلدان حفر کنید
درخت را به آرامی از گلدان خارج کرده و در مرکز سوراخ قرار دهید و آن را پر کنید تا محتوای داخل گلدان در همان عمق خاک قرار گیرد. با خاک پر کنید و بکوبید تا سوراخ های هوا در اطراف ریشه ها از بین برود.
کاشت درختان گیلاس با ریشه برهنه در باغ
زمانی که چاله را آماده می کنید، ریشه های درخت را باز کنید و در یک سطل محلول جلبک دریایی رقیق خیس کنید.
حفره ای به عرض حداقل 40 سانتی متر و عمق 30 سانتی متر حفر کنید. یک تپه در مرکز چاله را ایجاد کنید و بررسی کنید که درخت در سوراخ قرار دارد. نباید تنه نهال بعد از انتقال به خاک باغ، بالاتر یا پایین تر از سطح خاک گلدان قرار گیرد.
ریشه ها را دور تپه برجسته داخل چاله پخش کرده و با خاک پر کنید.
خاک را بکوبید تا منافذ هوا در اطراف ریشه ها از بین برود.
به خوبی آبیاری کنید و از کاه نخود، نیشکر یا یونجه بعنوان مالچ استفاده کنید. برای جلوگیری از رشد علف های هرز از مالچ ارگانیک مانند کاه نخود یا نیشکر استفاده کنید.
مراقبت از درخت گیلاس
برای گرفتن بهترین نتیجه، هنگام مراقبت از درختان گیلاس خود مراحل زیر را رعایت کنید:
درختان گیلاس برای میوه دادن به شب های سرد زمستانی نیاز دارند و در تابستان به آب منظم نیاز دارند.
استفاده از مالچ کمپوست پای درخت یک بار در بهار و بار دیگر در پاییز.
چند سال اول از یک قیم یا نگهدارنده برای محکم نگه داشتن تنه و استقرار تا ریشه ها استفاده کنید.
از خیس کردن میوه خودداری کنید، زیرا حتی باران تابستانی می تواند باعث ترک خوردن گیلاس شما شود. این موضوع در مناطقی که تابستان های مرطوب یا بارانی دارند خیلی مهم است.
توری برای محافظت از میوه های در حال رشد در برابر پرندگان ضروری است.
آفت حلزون گلابی و گیلاس می توانند به سرعت درخت را از بین ببرند. منظور از کلمه ازبین بردن لزوما مرگ نیست، بلکه درخت را ضعیف می کند، بنابراین درمان و آفت کشی توصیه می شود.
بسته به گونه، گیلاس در اوایل، اواسط یا اواخر تابستان آماده برداشت خواهد بود. رنگ، اندازه و طعم آنها را بررسی کنید تا تاریخ برداشت بهینه را تعیین کنید.
پس از استقرارنهال در خاک باغ، آبیاری دو هفته‌ای معمولاً کافی است مگر اینکه هوا بسیار گرم و خشک باشد. در طول تابستان، در طول رشد میوه، به طور منظم آبیاری کنید.
چگونه و چه زمانی درخت گیلاس خود را هرس کنید
فقط برای حذف شاخه های میوه فصل گذشته و به حداقل رساندن ارتفاع کلی بصورت شبکه ای هرس کنید.همانند درخت هلو باید مرکز درخت را بیشتر هرس کرد تا نور خورشید به میزان بالایی به برگ ها و میوه ها برسد و به خشک ماندن آنها کمک کند این کار به جای زمستان بهتر است در اوایل بهار انجام شود.
گیلاس‌ها را نیز می‌توان به گونه‌ای تربیت کرد که به‌طور صاف در کنار دیوار یا حصار برداشت محصول رشد کنند.
بیماری ها و آفات مرتبط با درختان گیلاس
هنگام برداشت محصول، پرندگان آفت شماره یک هستند. حلزون گلابی و گیلاس آفت اصلی دیگر درختان گیلاس است. این آفت های کوچک را در میان شاخ و برگ می‌توان پیدا کرد و مسیر خود را می‌جوند. آنها بهتر است با یک حشره کش مناسب درمان شوند.
چگونه درخت گیلاس خود را تکثیر کنیم
اکثر گیلاس ها به پایه های کوتاه پیوند زده می شوند، اما می توان آنها را از هسته یا دانه گیلاس پرورش داد. پیوند روی هم رفته باعث کاهش اندازه کلی درختان گیلاس رشد یافته از هسته(غیر نشا) درخت کمک می کند که گاهی ارتفاع به 20 متر هم میرسد! از قلمه ها نیز می توان استفاده کرد، اما ممکن است در نهایت درختی بسیار بزرگتر از آنچه می خواهید داشته باشید.
برداشت گیلاس
دانستن زمان و نحوه چیدن گیلاس ها از آسیب رساندن به میوه جلوگیری می کند. وقتی گیلاس شما قرمز شد متوجه خواهید شد که رسیده است. هرچه قرمز تیره تر باشند، رسیده تر هستند. اگر گیلاس را به آرامی بکشید و به راحتی جدا شود ، پس کاملاً رسیده است. وقتی گیلاس هنوز سبزه است نچینید، زیرا پس از برداشتن درخت به رسیدن آنها ادامه نمی‌دهد.
شما میتوانی نهال گیلاس مرغوب خود را از مبین نهال تهیه نمایید